Best boeiend om te merken hoe kennis en inzicht kan veranderen door de tijd. Doordat je nieuwe ervaringen opdoet of door te lezen of te studeren kunnen je opvattingen, houding en gevoel veranderen.

Zo ook mijn idee over het hebben van ‘echt begrip’. Lange tijd dacht ik dat het zo was: iemand kan je maar écht begrijpen als hij iets gelijkaardig heeft meegemaakt. Dan pas kan je het invoelen, van binnenuit, hoe het is om te leven met… Dat kan gaan over het verlies van een dierbare, het doormaken van een specifieke psychische stoornis of fysieke problematiek of het ervaren van één of andere moeilijkheid die je hele leven op z’n kop zet.

Natuurlijk, het hebben doorgemaakt van zo’n ervaringen maakt dat je iets deelt en dat je deelgenoot of lotgenoot bent. Dat op zich maakt dat je de ander kan erkennen in zijn lidmaatschap van een bepaalde groep. Of je het nu wil of niet, plots heb je een bewijs dat je toegang geeft tot de club van verwanten. Je kan het soms nog een tijdje vermijden door te ontkennen dat het echt zo is. Maar uiteindelijk moeten we de waarheid onder ogen zien…

In praatgroepen merk ik hoe helpend het kan zijn wanneer mensen maar een half woord nodig hebben om zich begrepen te voelen. En ook uit eigen ervaring weet ik hoe helend en helpend het kan zijn wanneer een ander woorden kan geven aan datgene wat echt exact zo voelt bij mij en waar ik nog geen taal voor had. Het is iets heel bijzonder en menig lotgenoot zal dat kunnen beamen.

En toch, kan een hulpverlener je dan nooit écht begrijpen als hij nooit iets gelijkaardig heeft meegemaakt? Ik ben er niet meer zo van overtuigd dat die uitspraak zo algemeen geldend is. Want ook zonder zo’n eigen ervaring kan je iemand aanvoelen, kan je inleven (daarvoor bestaat er zoiets prachtig als empathie), kan je meebewegen (zelfs letterlijk, dankzij spiegelneuronen) en kan je ondanks de verschillen echt wel ‘mee’ zijn.

En misschien hebben we ook wel dat verschil nodig. Want als we louter met eenzelfde bril kijken, dan zien en voelen we misschien wel iets gelijkaardig. Maar we hebben ook dezelfde blinde vlekken. We staren ons soms blind op hoe het voor ons is, hoe wij iets ervaren en we vergeten wel eens dat er ook andere kanten zijn aan een verhaal.

Het is maar door te verschillen dat we onze ervaringen kunnen verbreden en kunnen scherper stellen. Verschil doet ons vragen stellen (vb. hoe is dat dan voor jou?). Verschil helpt ons zien dat er andere mogelijkheden zijn (vb. hoe doe jij dat dan?). Verschil helpt ons om onszelf beter te begrijpen, al was het maar omdat we onszelf aan die ander willen proberen uit te leggen. En door te zoeken naar welke woorden passen bij onze ervaringen, komen we zelf soms maar pas tot zelf-begrip…

Bovendien, doordat een ander niet weet hoe het is om een eetstoornis te hebben, kan die eerlijk en oprecht in twijfel trekken of een bepaalde gedachte over onszelf wel klopt. Doordat een ander niet weet hoe het voelt om in de passief-makende lamlendigheid van een depressie vast te zitten, kan hij blijven motiveren om toch maar uit bed te komen en ‘iets’ te doen.

Dus misschien kan een hulpverlener je binnenwereld niet kennen zoals een lotgenoot, maar hij kan je wel ànders kennen en anders leren kennen. Niet beter, maar anders dus.

En nog een bedenking in de kantlijn: als lotgenoot schuilt er ook een gevaar in om te denken dat je de ander ‘helemaal begrijpt’ omdat je nu eenmaal iets gelijkaardig doormaakte. Want soms luisteren we niet goed genoeg meer naar het verschil. Want hoe ik mijn depressie, eetstoornis, angst, rouw,… ervaar, is misschien toch wel wezenlijk anders dan hoe jij dat doet.

De cijfers zien er allesbehalve rooskleurig uit, en dat voelen we ook in de ondertoon van de nieuwsberichten, de gesprekken en de maatregelen die opnieuw verstrengd worden. De situatie is onvoorspelbaar en het lijkt of we zelf weinig controle hebben op wat er ons als gemeenschap overkomt. Het is heel normaal om je daarover zorgen te maken en je ongerust of angstig te voelen.

Wat kan je doen om hier en nu toch terug wat rust en veiligheid te ervaren?

1. Maak een planning

Structuur en voorspelbaarheid kan je aanbrengen door zoveel mogelijk je dag te plannen of (nieuwe) routines in te bouwen. Deze routines hoeven niet super-strikt te zijn (het is helemaal oké om een half uur of uur af te wijken). Maar het zorgt wel voor een gevoel van controle en duidelijkheid wanneer je ongeveer op hetzelfde moment:
– opstaat
– ontbijt
– een tussendoortje neemt
– je middagmaal nuttigt
– een vieruurtje neemt
– avondmaal eet
– gaat slapen.

Plan daarnaast ook je activiteiten in en maak eventueel een lijst van klusjes die nog gedaan kunnen worden. Dit zorgt voor veiligheid en een gevoel van controle, in een situatie die verder oncontroleerbaar is.

2. Aanvaard de situatie

Het is niet anders. We zitten in een ongunstige situatie en we leven in barre tijden. Voor sommige mensen zal het rust brengen om even niets of minder te ‘moeten’. Voor andere mensen zorgt deze toestand juist voor angst en onrust, of eenzaamheid en een gevoel van isolatie en ontreddering. Nog anderen worden er vooral boos van, omdat ze zich in hun vrijheden beknot voelen.

Toch hebben we hier allemaal mee te dealen. Het enige wat we kunnen doen, is zoeken naar manieren om het leven zo kwaliteitsvol, comfortabel en houdbaar te maken in een situatie waar niemand van ons voor gekozen heeft. Dat start met de realiteit onder ogen zien. En dan zoeken naar wat jij nodig hebt, om dit vol te kunnen houden.

3. Informeer jezelf, maar overlaad jezelf niet

Weten wat de maatregelen zijn waar je je aan kan houden, en wat je kan doen om jezelf en je dierbaren te beschermen, kan helpend zijn. Maar er zit ook een keerzijde aan de medaille: het nieuws is overal en er wordt constant over gesproken. Je mag ook echt zeggen: laat ons er nu even over zwijgen en het over iets anders hebben. Zeker mensen die zich al angstig en ongerust voelen, kunnen het nieuws misschien beter even wat minder volgen om het stressniveau van je lichaam niet telkens opnieuw de hoogte in te laten schieten.

4. Doe (zoveel als mogelijk) normaal

Vergeet niet te ademen en te leven. Spreek over je projecten en je dromen, zet je aan het werk of aan je studie, doe de dingen die je anders ook zou doen zolang die nog kunnen doorgaan.
Ook al staan veel van onze activiteiten nu even on hold, we kunnen de vrijgekomen tijd goed besteden door ‘normale dingen’ te blijven doen.

Hamsteren is overigens niet nodig. De winkels blijven open zodat er altijd voldoende voedsel en andere levensmiddelen zullen zijn.

5. Hou contact

Hou de lijnen open om contact te houden met de mensen die er voor jou écht toe doen. Ook als je niet fysiek langs mag gaan, kan je elkaar nog spreken via telefoon, berichtjes of videochat. Nee, het is niet hetzelfde, maar elke dag even met iemand spreken kan een onderdeel van je zelfhulp-plan zijn. Het doorbreekt de sleur en het in jezelf gekeerd geraken, het laat je voelen dat er nog een wereld ‘daarbuiten’ is als je verder wel de hele dag binnen zit. Als het kan en mag, ga dan ook elke dag even buiten. Een half uurtje wandelen en ondertussen de mensen die je kruist een goeiedag zeggen, kan soms echt wel deugd doen. Wandelen en rustig ademen zorgen ervoor dat je stressniveau daalt, contact maken met een ander wezen doet dat ook.

6. Trek aan de alarmbel als het nodig is

Wacht niet tot je volledig in een paniekaanval of een suïcidale crisis terechtkomt, maar neem al vroeger contact op met iemand die je vertrouwt.
Dat kan een familielid of vriend zijn, maar net zo goed ook een leerkracht, een collega, een buur, je huisarts, apotheker of een andere zorg- of hulpverlener.
Vermoed je dat de komende periode extra moeilijk zal worden? Maak duidelijke afspraken over hoe je hen kan contacteren en bekijk samen wat jou kan helpen om de tussenliggende tijd zo goed mogelijk te overbruggen.

Alarm?

Kan je jouw vertrouwenspersoon niet bereiken en heb je toch nood aan een gesprek?

Tele-Onthaal is elke dag bereikbaar op het telefoonnummer 106 of via chat via www.tele-onthaal.be. Bij de Zelfmoordlijn kan je terecht voor chat of telefoon via 1813 of www.zelfmoord1813.be.
En ook het CAW staat voor je klaar: www.caw.be
Jongeren kunnen terecht bij Awel: www.awel.be

Wie trauma heeft ervaren, herkent het wel:
Hoe toen en nu soms zo door elkaar lopen,
hoe je zo hard kan wensen dat het nooit was gebeurd en hoe je het niet kan ontlopen,
hoe je wezen zo geraakt kan zijn en je wil het eigenlijk niet…

Maar, het is wat het is.
En we hebben ermee te leren leven.

Geleden verleden

Er is geen weg terug
Door de tijd heen
Naar het moment waarop
Alles anders had kunnen…

Loop je verloren
In het eigen verleden
Van scherpe stiltes
En blauwe plekken

Onverzorgde letsels
Blijven etteren en je zou zweren
Dat het nooit meer…

Tot je open ligt
Te hijgen van intense pijn
Van zoveel weggestopt
Herinneren aan toen

Dat hier en nu
Het leven afneemt
Dat zo anders had mogen zijn.

Eind december 1980 werden de statuten van patiënten- en familievereniging ANBN gepubliceerd. De vzw viert binnenkort dus haar 40ste verjaardag.

Daarom wilden we iets doen om de veelzijdigheid van eetstoornissen in beeld te brengen. In het voorjaar deelden we een oproep om bijdragen in te zenden. Heel wat personen met een eetstoornis, maar ook familie en vrienden reageerden enthousiast en deelden hun ervaringen in woorden en beelden. We bundelden deze tot het boek ‘Ruis’, dat op vrijdag 9 oktober voorgesteld zal worden.

Boekvoorstelling ‘Ruis’
Een veelzijdige impressie van wat eetstoornissen met mensen doen, en omgekeerd

Vele veerkrachtige verhalen, beelden en ervaringen van mensen met een eetstoornis werden verzameld in dit boek. Hiermee wil ANBN voor haar 40ste verjaardag een stem geven aan iedereen die op één of andere manier betrokken is bij het herstellen van eetstoornissen.

Vanavond wordt dit boek voor het eerst voorgesteld aan het publiek: verschillende bijdragen worden voorgedragen of toegelicht door de auteur, kunstenaar of vrijwilligers van de organisatie. Nadien is er gelegenheid om in gesprek te gaan en om het boek aan te kopen.

De avond staat open voor iedereen die meer wil weten over psychisch lijden: wat doet dit met mensen en wat doen mensen ermee? Ook al vertrekken we specifiek vanuit de eetstoornisproblematiek, de ervaringen zullen ook herkenbaar zijn voor mensen met andere vormen van psychische kwetsbaarheid.

Wanneer? Vrijdag 9 oktober 2020, 19u30-21u
Waar? Augustinessenklooster Romaanse poort
Brusselsestraat 63
3000 Leuven
Lokaal 00.31AW vergaderlokaal A 1.3 1e verdieping

Deze activiteit kadert in de Week van de Geestelijke Gezondheid.
Deelname is gratis, maar graag inschrijven op voorhand via els@anbn.be

Een aantal maanden geleden zag ik een oproep passeren om deel te nemen aan een onderzoek naar kwetsbaarheid bij hulpverleners. Aangezien het thema mij erg boeit en ik zelf geloof in de kracht en inzet van eigen kwetsbaarheid, nam ik graag deel aan een interview.

Gisteren stelde Jasmine Mezzofonte het resultaat voor van haar onderzoek onder hulpverleners met een kwetsbaarheid. Dit onderzoek deed zij in het kader van de permanente vorming Masterclass Herstelgerichte Psychiatrie, die afgelopen jaar voor het eerst werd georganiseerd.

Wat sterk was aan deze opleiding, is de expliciete aandacht voor het herstelgericht denken, maar vooral ook de samenstelling van de groep studenten: hierin werd gekozen voor een gemengde groep mensen die een achtergrond hebben in verschillende disciplines en ervaringen. Want ja, ook ervaringsdeskundigen kregen de kans om zich te engageren voor deze opleiding.

Ik leerde Jasmine kennen als een betrokken, open en hartelijke vrouw. Ze heeft een passie voor haar werk als ergotherapeut en voor haar werk als ervaringsdeskundige. Daarnaast is ze ook een creatieve bezige bij. En juist die combinatie van allemaal bijzondere stukjes Jasmine heeft geleid tot een prachtig eindresultaat. Het werd een inhoudelijk sterk onderzoek, waarbij veel meer respondenten deelnamen dan ze op voorhand had durven hopen, maar het kreeg ook een bijzonder mooie vormgeving.

In de brochure die zij samenstelde lezen we meer over:

• de voorwaarden die nodig zijn om als hulpverlener eigen ervaringen te durven en kunnen delen
• de manieren waarop we onze kwetsbaarheid kunnen inzetten
• welke mate van zelfonthulling is gepast, en wat is er eigenlijk de meerwaarde van?
• wat zijn mogelijke valkuilen of aandachtspunten?
• wat met herval of moeilijke perioden?
• aanbevelingen om kwetsbaarheden te mogen en kunnen inzetten

De kracht van de kwetsbare hulpverlener
Eindwerk van Jasmine Mezzofonte, Ergotherapeut – Ervaringsdeskundige GGZ

Dit eindwerk heeft naast deze poster ook een bijhorende brochure, die kan je aanvragen via jasmine.mezzofonte@hotmail.com of die je kan raadplegen via: 

https://simplebooklet.com/dekrachtvandekwetsbarehulpverlener#page=0 )