Als je hoop zoekt of licht
Dan is dit het misschien wel
Zonder het licht te breken
Een pure bundel woorden
Van een pure jonge vrouw
Met een Verhaal en een Missie
Een sociaal werker pur sang
Met de taal op de tong
En in de vingers

Zes keer herdrukt!
Wat ben ik zo blij
Lieve Amina
Dat jij je stem gevonden hebt!

VRT NWS

Dichteres Amina Belôrf uit Antwerpen scoort met debuut: “Doet deugd als mensen hoop en troost krijgen van mijn poëzie”

‘Zijn we ooit klaar voor het leven?’

De vraag rolt uit mijn mond. Het is een Grote Vraag, die bijna en passant in ons gesprek verschijnt.

Vandaag is het een zware dag. Zo’n dag waarop je geen energie hebt om iets te doen. Te moe om te bewegen, maar te onrustig om je hoofd leeg te krijgen. Een dag waarop je liefst van al in pyjama onder een dekentje op de bank kruipt en hersenloos een serie binge-watched.

Maar we zijn toch hier samen. De deur werd opengezet, de schoenen en jas aan, kap op en handschoenen aan. Een sjaal verhult een bleek, vermoeid gezicht.

Sommige dagen is het al een hele kunst om gewoon op te staan en aan de dag te beginnen. Vandaag was zo’n dag.

Ik zit in de zetel met een dekentje op schoot, en vraag me af: zijn we ooit echt klaar voor de uitdagingen en het onvoorspelbare van het leven? We denken immers dat het leven eerlijk en geregeld is, maar dat is het allerminst. Leven in onzekerheid is echter niet aan ons besteed. Liever zorgen we ervoor dat we grip denken te hebben op wat we doen en wat er gebeuren zal. Tot dan plots Het Leven voor de deur staat met een heel ander plan: een mens komt te sterven, een baan wordt niet verlengd, de auto per total, je relatie op de klippen, een huis in status bouwval, de computer met je thesis op die het plots begeeft… Ongeluk komt uit onverwachtse hoeken. We zijn er zelden op bedacht. En maar goed ook. Anders kwam niemand nog in beweging. Anders stopten we al met leven, nog voor het leven begint.

Dus, zetten we toch maar die deur op een kier en stappen de wereld in. Zelfs op een zware dag. Vooràl op een zware dag.

Want stilstand is ook een beetje sterven…

Langer hadden we niet nodig om tot de kern te komen. Ze komt binnen en ik nodig uit: ‘Zet je maar.’

Om dan voorzichtig te polsen: ‘Je hebt een extra afspraak gevraagd. Je voelt dat het niet goed gaat?’

En dan breekt er iets. We zijn nog geen minuut verder. De tranen breken door, haar stem breekt, de hopeloosheid breekt iets binnenin en het is op. Zij is echt op…
De uitzichtloosheid van dit afwachten en niet weten wat er wanneer nog komt; het vreet aan haar. Het teveel tijd met jezelf en zonder de ander moeten doorbrengen; het zorgt voor dramatische hersenspinsels. Plots lijkt de dood aantrekkelijker dan dit dag in dag uit overleven van telkens maar hetzelfde: eten, slapen, werken en dan weer van voor af aan. Plots lijkt dit bestaan zo absurd en futiel dat het er niet meer toe lijkt te doen. Waarom nog eten, slapen, werken en weer van voor af aan?

En dan breekt ook bij mij iets vanbinnen, het verlangen om nabij te zijn, om hoop te bieden, om de ander te raken en te laten weten: ‘Ik zie en voel je wanhoop en pijn, en ik ben er. We gaan voor je zorgen zodat je deze crisisperiode door geraakt.’

We maken een plan voor de komende dagen. We maken perspectief waar er geen lijkt te zijn. We maken het veilig, zo goed als kan. We nemen afscheid. Ik laat los.

En dan moet ik zelf een minuut bekomen. Want, hoe vaak zal ik deze wanhoop vandaag nog horen?

(Gebaseerd op therapeutische ontmoetingen)

Op 29 december 2020 kreeg ik de kans om Modita van Zummeren te interviewen. Zij is o.a. auteur van haar nieuwe boek ‘Honger naar Vervulling’, dat uitkomt op 29 januari 2021. Modita vertelt daarin over de achtergronden van een eetstoornis, hoe mensen dit van binnenuit ervaren en over wat er nodig is om te herstellen. Voordien publiceerde ze al: ‘Depressie, een opstap naar geluk’.

Ik interviewde haar vanuit mijn ervaring als psychotherapeut en als voorzitter van Vereniging Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa.

Het interview duurt 40 minuten. Bekijk hier het YouTube Interview.

Mocht je alleen een fragment willen beluisteren, dan kun je dat opzoeken op de onderstaande tijdlijn:

0:45 – De relatie van Modita met eetproblemen en de reden waarom ze het boek ‘Honger naar Vervulling’ heeft geschreven, dat 29 januari 2021 uitkomt.

2:25 – Het belang van het weten wat de oorzaak van de eetstoornis is; wat zijn oorzaken?

4:08 – Modita vertelt waarom ze de eetstoornis nodig had.

7:00 – Herstellen van een eetstoornis gaat over het zoeken naar wie je bent en over zingeving.

9:15 – Degene met de eetstoornis vindt het moeilijk om emoties als woede en verdriet te laten zien.

10:20 – De eetstoornis drukt iets uit van wat al door generaties is doorgegeven.

11:36 – Waarom de drempel om hulp te vragen voor iemand met een eetprobleem hoog is.

14:42 – Het belang van zingeving.

16:00 – De angst voor het contact maken met gevoelens.

16:55 – Juist als iemand met anorexia aankomt in gewicht heeft hij of zij psychologische begeleiding nodig.

17:55 – Therapie helpt om gevoelens ruimte te geven, te omarmen en te verdragen.

19:15 – Het is belangrijk dat de therapeut contact maakt met zijn of haar eigen issues met uiterlijk en gewicht en dat die supervisie neemt als het therapieproces van degene met de eetstoornis stagneert.

21:00 – Weerstanden bij de persoon met de eetstoornis zijn begrijpelijk – Els Verheyen vertelt hoe ze omgaat met deze weerstanden.

22:00 – Je kunt de eetstoornis pas loslaten als je weet wat ervoor in de plaats komt.

22:43 – Degene met de eetstoornis kan alsnog een identiteit opbouwen.

23:15 – Werken aan een eetstoornis is een ontdekkingsreis.

23:40 – Aandacht voor wat gegeten wordt – Els legt uit hoe belangrijk is om te spreken over energie en bouwstenen die je nodig hebt, in plaats van te spreken over calorieën.

26:20 – De rol van de ouders bij het ondersteunen van een kind met een eetprobleem.

28:50 – Wat degene met de eetstoornis nodig heeft van de ouders.

31:28 – Uit een eetstoornis komen is een lang proces.

32:35 – Het belang van het richten van de aandacht naar binnen toe – mildheid en acceptatie van wat er is.

34:30 – Els legt uit wat de Vereniging Anorexia Nervosa Boulimia Nervosa doet voor mensen met eetstoornissen.

37:00 – Het belang van oudergroepen.

37:35 – Els vertelt wat de ervaring is van mensen die de eetstoornis achter zich hebben kunnen laten – je kunt wel degelijk van de eetstoornis verlost worden.

Bekijk hier het YouTube Interview

Misschien heb je dat ook al ervaren. In een therapiesessie voel je je erg gesteund en lukt het om stil te staan bij moeilijke gevoelens of om patronen bij jezelf te herkennen en benoemen. Maar eens je thuiskomt, moet je het wel weer zelf beredderen. En dat kan best lastig zijn…

Soms kan het helpend zijn om dan over een aantal handvatten te beschikken of een aantal mogelijkheden te voorzien die je door zo’n momenten kunnen helpen. Het lastige is dat iedereen anders is en ook verschillende noden kan ervaren op verschillende momenten. Dan helpt het niet om altijd terug te grijpen naar vb. tekenen of schrijven, omdat het soms niet past bij wat je eigenlijk nodig hebt op dat moment.

Een grote uitdaging ligt er dus in om wat te kunnen voelen wat je nodig hebt op zo’n momenten. Maar als dat (nog) niet lukt, zou je ook verschillende opties kunnen uitproberen. Als je na een kwartiertje merkt dat het ene toch niet zo helpend is en je nog vastloopt in gedachten of gevoelens, kan je eens iets anders proberen.

Hieronder vind je een aantal voorbeelden van helpende activiteiten voor buiten de therapiemomenten.

• Een wandeling maken: het kan dan gaan om een dagelijkse gewoonte om een half uurtje te wandelen, of een bewuste keuze om naar buiten te gaan en te wandelen. In beweging zijn en buiten zijn kunnen je uit je hoofd helpen.
• Focus verleggen: Aan zo’n wandeling kan je vb. ook nog toevoegen dat je met je fototoestel of smartphone op zoek gaat naar beelden die in een specifiek thema passen. Zo zou je op zoek kunnen gaan naar mooie patronen, bloemen, kleuren, lijnenspel, schaduwen, insecten, voorwerpen met een ‘hoekje af’,… Op die manier breng je je aandacht van piekergedachten naar iets dat buiten jou ligt en waar je in kan opgaan.
• Muziek luisteren, of een muzieklijst aanleggen die bij een bepaalde emotie past of met teksten waarin je je herkent of die voor een stuk onder woorden kunnen brengen waar je op dat moment mee worstelt. Je kan muziek ook gebruiken om te ontspannen (denk vb. aan muziek van Ludovico Einaudi, Philip Glass, Yann Tiersen, Nyman, Whitacre,…). Ook als je een instrument speelt, kan dit een manier zijn om je focus te verleggen. Door je te concentreren op het inoefenen van een stuk en het ervaren van vooruitgang daarin, kan je ook tevredenheid ervaren. Leg de lat trouwens niet te hoog. We spelen omdat het ons energie geeft, omdat het ons beweegt, omdat het deugd doet. Niet omdat het ‘perfect’ moet zijn.
• Ademhalingsoefeningen. Wanneer je stress ervaart (een lichamelijke reactie op een voor jou beangstigende situatie), ga je vaak oppervlakkiger ademhalen. Hierdoor daalt het zuurstofgehalte in je bloed. Je gaat nog wat oppervlakkiger en sneller ademhalen, je hart gaat sneller kloppen en je ervaart nog meer spanning. Zo kom je natuurlijk in een vicieuze cirkel terecht. Om die negatieve cirkel te doorbreken kan je bewust op een andere manier gaan ademhalen. Door rustiger te ademen stimuleer je een stuk in je zenuwstelsel dat voor ontspanning zal zorgen (= het parasympathisch zenuwstelsel). Dit stuk maakt kalmerende hormonen aan, die op zich weer een invloed hebben op de razende gedachten en gevoelens. Een eenvoudige techniek die je kan toepassen hierbij is: 4 tellen inademen, 1 tel je adem vasthouden en dan 4 tellen uitademen of blazen alsof je door een rietje zou blazen. Als dit lukt, kan je naar 5, 6 of 7 tellen evolueren. (Voor de muzikale blazers onder ons: misschien heb je al gemerkt dat musiceren ook helend kan zijn, juist omdat je je ademhaling gebruikt?)

• 

• 

• Creëren: door met je handen bezig te zijn, kom je ook los uit je hoofd. Voor sommige mensen helpen vrije vormen van creëren, zoals schilderen, boetseren, pouring, free form haken, decoupage, hout bewerken,… Andere mensen houden dan weer meer van een wat gestructureerdere manier van creëren, zoals tekenen of schilderen op nummer, origami vouwen, haken of breien volgens een patroon, do-it-yourself tutorials volgen,…
• Actie / beweging: buiten wandelen zijn er natuurlijk nog heel wat andere mogelijkheden om jezelf in beweging te brengen. Zoek naar een vorm van beweging die past bij wat je nodig hebt. Voel je dat het nodig is om wat tot rust te komen, ga dan eerder voor milde vormen van beweging zoals wandelen, zwemmen, rustig fietsen, yoga o.i.d. Indien je juist voelt dat er veel kracht en energie een uitweg zoekt, dan kan je kiezen voor wat explosievere actie, in de vorm van vb. sprintjes trekken, muurklimmen, boksen, parcours, intensief dansen,…
• Connectie maken: soms kan je voelen dat het nodig is om verbinding te maken met iemand anders, vanuit een behoefte om nabijheid te ervaren, omdat het niet lukt om op jezelf uit een bepaalde sfeer te geraken of omdat je gewoon graag samen een leuke activiteit wil delen. Weet dat vrienden bereid zijn om iets voor je te doen, zelfs zonder dat ze hoeven te weten wat voor jou de aanleiding is of wat er precies zo lastig is. Voor veel mensen is het helpend als jij zelf iets kan voorstellen waarmee ze jou kunnen helpen. (Je hoort immers vaak: ‘Als er iets is, laat dan maar iets weten’. Mensen menen dat ook écht. Ze zouden er graag voor je willen zijn, maar ze weten niet goed op welke manier ze je kunnen helpen.)
• Huisdieren: ook je huisdier kan zorgen voor afleiding, connectie of een knuffelmomentje. Wandelen of spelen met de hond, knuffelen of spelen met de kat, je hamster, muis of ratje iets nieuw leren of bestuderen,…
• Basisnoden: zorg goed voor jezelf, zoals je voor een kind zou zorgen. Maak tijdig een lekkere maaltijd, zorg dat je regelmatig drinkt, doe dutjes als je er nood aan hebt, zet de thermostaat op een temperatuur die aangenaam voelt, zoek naar een manier om wat routines en rituelen in te bouwen zodat je je veilig en geborgen kan voelen en je voldoet aan je lichamelijke basisbehoeften.
• Slaap: slaap is erg belangrijk. Als je slaap ontregeld geraakt, gaat het vaak snel bergaf en raak je helemaal uitgeput. Ook op je emotionele leven zal dit een grote invloed hebben. Als je langer dan twee weken aanhoudende slaapproblemen ervaart (lang wakker liggen, te vroeg of te vaak wakker worden,…), neem dan contact op met je huisarts. Die kan je helpen om te bekijken wat helpend kan zijn om weer wat regelmaat in je slaappatroon te krijgen en om voldoende kwaliteitsvolle slaap te ervaren. (Soms kan het nodig zijn om een korte tijd ondersteunende medicatie te nemen, om te vermijden dat je helemaal destabiliseert.)

Wat zijn voor jou zo’n helpende activiteiten? Vertel er gerust meer over, zo helpt jouw inspiratie ook anderen om moeilijke momenten door te komen.