Het herstelproces

Geef een reactie

Dit artikel verscheen eerder in Lichtpunt 13 (juni 2023), het driemaandelijks digitaal tijdschrift van ANBN vzw. Ook interesse? Word lid van ANBN voor 10€ en ontvang het tijdschrift in je mailbox!

Het herstelproces bij een eetstoornis kan, zoals we allemaal wel weten, complex en uitdagend zijn. Het gaat immers niet alleen om het veranderen van eetgewoonten, maar vooral om het aanpakken van de diepere psychologische en emotionele worstelingen of kenmerken.

Over het algemeen zien we dat het herstelproces bij een eetstoornis de volgende fasen kent.

fasen_herstel_eetstoornis
  1. Erkenning en acceptatie van het probleem
    Het is belangrijk om de eetstoornis te erkennen en te accepteren dat er hulp nodig is. Dit kan moeilijk zijn, omdat eetstoornissen vaak gepaard gaan met schaamte en ontkenning. Daarnaast is het ook niet zo eenvoudig om voor jezelf in te schatten wanneer de problemen nu écht ernstig genoeg zijn om er hulp voor te mogen vragen. Wij gaan ervan uit dat je niet moet wachten tot je heel diep zit, vooraleer je recht hebt op hulp! Hoe sneller je erbij bent, hoe groter de kans op herstel en hoe minder ingrijpend de hulp zal zijn.
  2. Hulp zoeken
    Om te herstellen is het belangrijk om hulp in te schakelen. Leven met een eetstoornis kan ons soms erg eenzaam maken, zeker op de momenten dat we ‘opgesloten’ zitten in ons eigen hoofd. Supporters zoals vrienden of familieleden kunnen ons ondersteunen in het herstelproces. Ook steungroepen (zoals ANBN) of zelfhulp via boeken, online programma’s of lotgenotencontact kunnen helpend zijn.
    Verder zoek je best ook professionele hulp, zoals therapie, een voedingsdeskundige (= diëtist) en de kinderarts (-16) of huisarts om je medisch op te volgen. Een multidisciplinair team kan helpen om de fysieke, emotionele en psychologische aspecten van de eetstoornis aan te pakken.
  3. Veranderen of aanvaarden
    De leuze hier is: verander wat je kan veranderen, en aanvaard wat je niet kan veranderen. Herstellen betekent niet dat je jezelf als persoon moet ‘fixen’, dat je helemaal anders ‘moet’ worden. Het betekent wel zoeken naar een manier van leven waardoor jij een waardevol en deugddoend leven kan leiden. Soms betekent het ook dat we bij onszelf kwetsuren of beperkingen moeten aanvaarden. We zijn immers geen ‘perfecte’ wezens, we hebben allemaal dingen waar we beter of slechter in zijn. Dat onder ogen zien, kan ook een belangrijk deel zijn van een herstelproces.

Aanpakken van onderliggende problemen
Het is belangrijk om de onderliggende problemen aan te pakken die hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van de eetstoornis. Dit kunnen bijvoorbeeld problemen zijn op het gebied van zelfbeeld, perfectionisme, stress, trauma, angst of depressie. We horen vaak hoe de eetstoornis voor mensen een copingmechanisme werd, omdat ze geen andere manier vonden om te tonen of uit te drukken dat er ‘iets’ niet goed liep. Welk signaal wil jouw eetstoornis geven? Waar verzet de eetstoornis zich tegen, of waarvoor probeert de eetstoornis jou te beschermen? In psychotherapie helpen hulpverleners je om bij dit soort vragen stil te staan.

Veranderen van eetgewoonten
Hoe we het ook draaien of keren, het veranderen van eetgewoonten is een belangrijk onderdeel van het herstelproces. Maar we weten ook dat mensen zelden of nooit ‘cold turkey’ afkicken van het hongeren of het hebben van eetbuien en/of compensatiegedrag. Verandering aanbrengen in je eetpatroon doe je eerder geleidelijk en voor veel mensen betekent dat ook dat ze er begeleiding van een diëtist voor inschakelen. Het is belangrijk om een fijne relatie met voeding en het lichaam te ontwikkelen en om de balans te vinden tussen ALLES. Dit acroniem staat voor verschillende thema’s die nodig zijn om gezond te kunnen opgroeien: Afwisselend eten, Leuk bewegen, Lief zijn voor jezelf, Emoties hanteren en Slapen.

  1. Onderhouden van de winst en voorkomen van terugval
    Als we aan onszelf werken, dan zullen er regelmatig nog lastige momenten op ons pad komen en zelfs periodes van terugval zijn mogelijk. Zie dat niet als een falen, maar als een manier om jezelf nog beter te leren kennen. Het is een signaal dat er nog wat werk te doen is, dat je dit herval nu even nodig had omdat je nog geen andere manieren had om de situatie aan te pakken. Op zo’n momenten kan het helpend zijn om regelmatig contact te houden met je hulpverlener of een steungroep, om te onderzoeken wat er aan de hand is en hoe je er op een andere, meer helpende manier mee kan omgaan.

Els Verheyen –

Fasen van herstelDownloaden

Eetstoornis in de kijker: ARFID

Geef een reactie

Verschillende voedings- en eetstoornissen worden beschreven in het Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (2014). Voor sommige mensen is dit handboek beter gekend onder de afkorting DSM. Intussen zijn we aan de vijfde editie toegekomen.
Wist je trouwens dat de Nederlandse benaming eigenlijk veel correcter is dan de Engelstalige (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders)? Met de term ‘classificatie’ wordt veel eerlijker benoemd waar het handboek voor is bedoeld: het classificeren van stoornissen en hun bijhorende symptomen. Classificeren wil niet meer zeggen dan: in groepen verdelen. En dat is iets wat wij allemaal doen, de hele dag door. Een voorwerp dat bestaat uit een rond plateau met eronder vier stokken? Dat noemen we een stoel. Als het maar drie stokken heeft, noemen we het al eerder een kruk. Dat is dus classificeren. Een probleem waar je ernstig onder lijdt en dat je functioneren belemmert, en waarbij je minstens één keer per week een eetbui hebt gedurende drie maanden, én waarbij je last hebt van een overmatige preoccupatie met je lichaamsgewicht en -vorm, én waarbij je ook nog eens compenseert? Dat noemen we dan boulimia nervosa. Het is een classificatie van gedragingen of patronen die we kunnen observeren of die we kunnen bevragen bij mensen die er last van hebben.

In dat Handboek lezen we in het hoofdstuk over voedings- en eetstoornissen ook meer over de Vermijdende of Restrictieve Voedselinnamestoornis. In het Engels: Avoidant and Restrictive Food Intake Disorder, of ook wel afgekort tot ARFID.

Deze eetstoornis komt voornamelijk voor bij jongere kinderen, maar behandelaars herkennen het hoe langer hoe meer ook bij adolescenten en volwassenen. Toen ik een aantal jaren geleden in Praag op de International Conference on Eating Disorders (2017) aanwezig was, hoorde ik er zelf voor het eerst wat meer over. In een boeiende workshop met o.a. dr. Bryant-Waugh en dr. Cooke van het Feeding Disorders Team aan het University College Londen leerde ik er meer kennen over deze nieuwe diagnose.

Het grootste verschil tussen ARFID en eetstoornissen als anorexia en boulimia nervosa is wel dat mensen met deze eetstoornis geen angst hebben om in gewicht aan te komen. Hun problemen met voeding hebben met andere angsten of moeilijkheden te maken. Verder vinden onderzoekers dat er procentueel iets meer jongens zijn met ARFID (ongeveer 30%) dan met Anorexia nervosa (ongeveer 10%)..

Doorgaans worden drie groepen onderscheiden bij personen met ARFID:

  1. ARFID met voornamelijk angst voor bepaalde gevolgen, zoals angst om te stikken of te braken of angst voor gastro-intestinale problemen (zij ervaren vb. dat het eten van bepaald voedsel tot buikpijn leidt);
  2. ARFID met inadequate of restrictieve voedselinname, vanuit een gebrek aan interesse in voeding (zij ontwikkelen snel tekorten door eenzijdige voedselinname);
  3. ARFID vanuit sensorische overgevoeligheid (zij houden niet van voeding met bepaalde structuren)

Wanneer kinderen met ARFID opgenomen worden, is dat doorgaans omdat er lichamelijke tekorten optreden door eenzijdige voeding, of omdat het lichaamsgewicht zo gedaald is wanneer kinderen lange tijd niets of veel te weinig eten (vb. uit angst om te braken).

De behandeling van ARFID is echt wel anders dan bij bv. Anorexia nervosa, juist omdat de mentale preoccupatie met lichaamsgewicht en lichaamsvorm afwezig is. Ook hier is een multidisciplinair team nodig, met aandacht voor gedragsverandering (vb. mensen aanleren om voeding met verschillende structuren uit te proberen: krakend, brokjes, slijmerig,…) en ook voor exposure therapie (vb. om mensen te helpen met hun angst om te braken of te stikken).

In februari 2021 verscheen een boeiend boek over deze problematiek: Over leven met ARFID. Auteur Rita Maris verzamelde daarvoor bijdragen van vele professionals en ervaringsdeskundigen over het leven met en behandelen van selectieve voedselweigering. Het boek kan alvast online besteld worden.

Intussen verschenen ook nog:
ARFID te lijf!
Thijs lust geen ijs
Thijs en Trees leren eten (binnenkort beschikbaar!)

Meer lezen?
Meer informatie vind je bij de collega’s van Eetexpert

Dit artikel is een herwerkte versie van de bijdrage in Lichtpunt 3 (december 2020), het driemaandelijks digitaal tijdschrift van ANBN vzw. Ook interesse? Word lid van ANBN voor 10€ en ontvang het tijdschrift in je mailbox!

Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit

Geef een reactie

Deze recensie verscheen eerder in Lichtpunt 2 (oktober 2022), het driemaandelijks digitaal tijdschrift van ANBN vzw. Ook interesse? Word lid van ANBN voor 10€ en ontvang het tijdschrift in je mailbox!

recensie_autisme

Korte samenvatting

Een jonge vrouw beschrijft wat het betekent om autistisch te zijn, waar ze tegenaan loopt en hoe lastig het is om zichzelf te handhaven in een cultuur van neurotypische personen die aan de norm voldoen.

Autisme: dat is toch dat je supersnel kunt uitrekenen dat 7 augustus 1984 op een dinsdag viel? Nou… nee. Bianca Toeps legt je in dit boek haarfijn uit wat het wél betekent als je autisme hebt.

Dat doet ze bijvoorbeeld door te kijken wat de wetenschap zegt over autisme (en waarom sommige theorieën de prullenbak in kunnen), maar ook door haar eigen verhaal te vertellen, en andere mensen met autisme te interviewen. Bianca beschrijft op een frisse en luchtige manier de verschillende situaties waar je als autist tegenaan loopt in het dagelijks leven. Daarnaast geeft ze niet-autistische mensen tips: wat je doet als iemand je liever niet aankijkt, waarom je soms beter kunt mailen en vooral waarom het helemaal geen compliment is als je zegt “maar je ziet er helemaal niet autistisch uit!’

Mijn persoonlijke indruk

Wat een heerlijk nuchter en tegelijk zalig grappig boek! Nochtans schuwt Toeps ook de ernst niet, want leven met autisme is vaak geen pretje. Ik hou van de combinatie van het persoonlijke verhaal en de meer wetenschappelijke benadering. Zo wordt het een boek met degelijke inhoud, die voor iedereen te begrijpen valt. Wil je je beter kunnen inleven in mensen met autisme, die voor de buitenwereld ogenschijnlijk ‘goed’ functioneren, dan is dit zeker een aanrader!

Stop anorexia nervosa

Geef een reactie

Maandag 26 juni organiseerde ANBN de boekvoorstelling ‘Stop anorexia nervosa’, waarbij ik dr. Johan Vanderlinden mocht interviewen. Het werd een boeiend gesprek over de behandeling van eetstoornissen door de jaren heen en het toenemende inzicht dat familieleden of naasten best ook betrokken en ondersteund worden.

In oktober 2020 verscheen in Lichtpunt 2 een interview met Johan, naar aanleiding van zijn pensionering op de Mind Body Unit in Gasthuisberg (UPC Kortenberg). We delen het hier graag opnieuw. Interesse om dit driemaandelijkse tijdschrift in je mailbox te ontvangen? Word lid van ANBN voor 10€.

Interview Johan Vanderlinden Els VerheyenDownloaden

Groeicursussen bij eetstoornissen – April 2023

Geef een reactie

Van 3 tot en met 7 april 2023 organiseert Saltare vzw opnieuw groeicursussen voor mensen met een complexe band met eten. Er is een groep voor minderjarigen (15-18 jaar) en een voor volwassenen (18-plussers).

Ook al zijn deze Groeicursussen bedoeld voor mensen met een complexe band met eetstoornissen, toch staat eten er niet centraal. We werken rond onderliggende thema’s zoals zelfwaardering, controle, faalangst, perfectionisme, lichaamsbeleving, grenzen, zelfzorg,…

In gesprekstherapie werken we vooral verbaal en staan we stil bij onze gedachten, gedragingen en gevoelens op een verbale manier. Adventure therapy of Outdoor therapy is een andere therapeutische manier om in contact te komen met de thema’s die voor jou belangrijk zijn. Door het contact met de natuur en met lotgenoten ervaar je gelijkaardige processen als wat je tegenkomt in je dagelijks leven. Door de veilige context en het ervaringsgerichte leren proberen we mensen uit te nodigen om iets anders te doen dan wat ze altijd gewend zijn om te doen. Via ‘Challenge by choice’ kan je uitdagingen aangaan en zoeken naar wat jij nodig hebt om verandering te brengen. We dagen je uit om de comfortzone te verlaten en in stretch te gaan, zonder in de paniekzone te geraken.

De veranderingen die deelnemers ervaren zijn vaak op een dieperliggend niveau te merken: je voelt dat er iets in jou anders wordt, je komt bepaalde lastigheden tegen, kijkt ze in de ogen en voelt wat je nodig hebt om de confrontatie aan te gaan. Lees er hier meer over.

Heb jij interesse om deel te nemen aan dit groepstherapeutisch programma van 5 dagen, met nadien nog een terugkomdag? Neem gerust contact met ons op voor meer informatie of een gesprek.

Groeitraject voor jongeren

Groeitraject voor volwassenen

Dit groeitraject kan de ontbrekende schakel zijn om uit de spiraal van eten en/of vasten en/of overeten en/of compenseren te stappen. Na meer dan 10 jaar ervaring met deze Groeicursussen merken we bij deelnemers verandering op vlak van zelfwaardering, zelfvertrouwen, een dieper inzicht, motivatie, de rol van bewegen, grenzen respecteren, concentratie vast te houden en emoties, die je leven elke dag kleuren.

“A MIND THAT IS STRETCHED BY A NEW EXPERIENCE CAN NEVER GO BACK TO ITS OLD DIMENSIONS”

Wat?

Het groeitraject bestaat uit:

  • een intensief vijfdaags programma in ons cursusdomein in Anhée
  • een periode waarin deelnemers thuis aan de slag gaan met de doorleefde inzichten en ervaringen (half april – half mei)
  • een afrondende terugkomdag

De focus van dit programma ligt op het verkennen van de ervaring tijdens avontuurlijke activiteiten en het samenleven, incl. de gezamenlijke eetmomenten. We gaan uit van een algemeen erkend principe voor de behandeling van eetproblematieken, namelijk ‘eetgedrag als een symptoom van een onderliggende problematiek’. Door op een actieve manier in te werken op de dieperliggende processen, kan er ook aan de oppervlakte ‘iets’ veranderen.

Iedere deelnemer bepaalt zijn eigen grenzen. Bij elke activiteit wordt de groep en de deelnemer voor de keuze gesteld of zij de uitdaging willen aangaan. Je kan op ieder moment STOP zeggen. Er zal ook voldoende aandacht geschonken worden aan de eetmomenten die begeleid worden door een diëtist. Het aantal deelnemers wordt beperkt tot twaalf per groep, zodat iedereen tijd en aandacht kan krijgen. Op het einde van de vijfdaagse bepaal je op basis van je ervaringen wat je in jouw dagelijkse leven wil aanpakken. Zes weken later volgt een terugkomdag.

Voor wie?

Jongeren en volwassenen die beweging willen brengen in hun moeilijke relatie met eten en wat die band ‘voedt’. Je hoeft voor dit programma geen topatleet te zijn: een basisconditie waarbij je makkelijk 2 km kan wandelen is voldoende.

Praktisch

Waar?

Outward Bound Cursusdomein, Rue de la Molignée 104, 5537 Anhée

Wanneer?

3-7 april + terugkomdag 14 mei 2023

Begeleiding

De groeicursus voor volwassenen wordt begeleid door een ervaren & multidisciplinair team: Lieve Pensaert (diëtiste), Els Verheyen (psychologe en voorzitster ANBN) & Bert Vandenbussche (Outward Bound begeleider).

De groeicursus voor jongeren wordt begeleid door: Silke Manshoven (diëtist), Mara Reynders (klinisch psychologe i.o.) & Saskia Nauwelaerts (Outward Bound begeleider en psychotherapeute en klinisch orthopedagoge).

Kostprijs

€890 | Hierin zijn inbegrepen: Intakegesprek, begeleiding, verblijf (5 dagen, 4 nachten) op het Outward Bound cursusdomein in Anhée in gedeelde kamers van het kasteelgebouw, alle maaltijden, alle didactisch en technisch materiaal, toegang tot de actieterreinen, en een individuele ongevallenverzekering.
Verschillende ziekenfondsen betalen een deel van het inschrijvingsgeld terug (tot maximaal €300). Bij het intakegesprek wordt alle informatie meegegeven.

Inschrijven

Voor volwassenen: neem contact op via els@saltarevzw.be – 0479 94 89 90
Voor jongeren: neem contact op via silke@saltarevzw.be – 0475 20 36 09 of mara@saltarevzw.be – 0485 32 55 14
Aan de inschrijving gaat een intakegesprek vooraf: medische, fysieke en psychische screening zijn noodzakelijk (met bijzondere aandacht voor de band met eten). Dit gebeurt in een vertrouwelijke sfeer. De inschrijving is pas definitief na invullen van het inschrijvingsformulier en de storting van het voorschot van €200. Een gespreide maandelijkse betaling kan besproken worden.

Download hier de PDF-versie van de folder (volwassenen) of folder (jongeren).

Klaar voor de start van de rest van je leven?