“Een eetstoornis maakt dat je met drie in een relatie zit. De derde entiteit is een duivel. In het begin besef je dat niet.” (Selhorst, Psychologies Magazine, p. 93)

Karolien Selhorst schreef een uitgebreid artikel in de Vlaamse editie van Psychologies Magazine met als titel ‘Je relatie onder druk door een eetstoornis’. Het thema eetstoornissen ligt Karolien nauw aan het hart, omdat ze er zelf ervaring mee heeft.

Voor het artikel had Karolien een paar vragen aan me voorgelegd, o.a. om te weten te komen wat onderzoek ons kan vertellen over de impact van eetstoornissen op partners.

Als we spreken over eetstoornissen, dan denken heel wat mensen als eerste meteen aan jonge meisjes met anorexia. Maar dan vergeten we dat een grote groep personen met een eetstoornis volwassen is, en misschien ook wel een andere eetstoornis heeft dan anorexia (vb. boulimia of binge eating disorder). En waar we ook niet altijd aan denken, is dat heel wat mensen met een eetstoornis een partner hebben.

Wat weten we nu eigenlijk uit het onderzoek naar partnerrelaties en eetstoornissen?

Wanneer je iemand leert kennen en het klikt, dan is dat omdat je die persoon in zijn geheel graag hebt. Wat heel wat partners echter onderschatten is de impact die een eetstoornis kan hebben. In het begin is het moeilijk om dat echt goed in te schatten, want als je een eetstoornis hebt, vertel je doorgaans niet zomaar alles wat er in je opkomt aan gedachten en zorgen. De eetstoornis zit verborgen en het kan soms lang duren voor de venijnige kanten zich duidelijker op de voorgrond durven tonen. Maar na verloop van tijd wordt het toch duidelijker dat de eetstoornis (te)veel ruimte inneemt…

Partners kunnen daar heel verschillend op reageren, afhankelijk van wie ze zelf zijn en van wat ze zelf in hun leven hebben doorgemaakt of meegekregen. In grote (veralgemenende) lijnen merken onderzoekers dat een aantal verschillende patronen vaker voorkomt bij koppels waar één van de partners een eetstoornis heeft.

In sommige koppels is er een eerder vermijdende stijl. Er wordt niet echt gesproken over de eetstoornis, maar ook niet over andere dingen die tot een conflict kunnen leiden (vb. over het samen boodschappen doen, over gebrek aan intimiteit, over grote en kleine ergernissen).
In andere koppels zijn er juist frequent conflicten over dit soort thema’s. Vaak liggen gevoelens van machteloosheid, bezorgdheid en frustratie hier aan de basis. Want je wil een relatie met je partner, en niet met die verwoestende eetstoornis.

Concreet zien we ook dat partners soms de neiging hebben om de reddersrol op zich te nemen. Je maakt je zorgen en zou alles willen doen om je partner te helpen. Daar kan je soms erg ver in gaan. Zo ver, dat je er ook zelf onder gebukt gaat. Zorgen voor een partner met een eetstoornis kan even zwaar doorwegen als zorgen voor een partner met bijvoorbeeld kanker.

Enkele adviezen die mensen willen delen die zelf in de valkuil van de redder zijn gelopen:
– neem elke dag (minstens) een half uur de tijd voor jezelf
– maak afspraken over wat helpend kan zijn en wat voor jou haalbaar is
– maak voldoende tijd om samen dingen te blijven doen die niets te maken hebben met eten en gewicht, maak samen een wandeling, deel een hobby of passie, ga samen op bezoek bij vrienden,…
– blijf de persoon zien, naast de eetstoornis
– onthoud dat jij wel kan supporteren, kan zeggen en tonen wat je zo waardeert aan je partner, dat je tijd en ruimte kan geven, maar dat je partner een aantal dingen echt zelf moet doen. (Maar “zelf doen” is niet hetzelfde als “alleen doen”.)

Een andere mogelijke reactie is dat partners eigenlijk niet goed weten hoe ze hun partner kunnen ondersteunen. Soms veronderstellen partners dat het voldoende is als de persoon met een eetstoornis in therapie of opname gaat. Ze houden dan afstand, waardoor het kan lijken of ze niet geïnteresseerd zijn. Mijn ervaring is dat partners doorgaans helemaal niet zo ongevoelig of harteloos zijn, maar dat ze gewoon niet weten hoe te reageren en ook bang zijn om iets verkeerd te zeggen of te doen (“Ik weet echt niet meer wat ik nog mag zeggen. Er komt toch altijd ruzie van. Dus dan zwijg ik maar.”). 
Soms denken partners dat behandeling van een eetstoornis werkt zoals het behandelen van een fysiek probleem: de patiënt heeft een ziekte en de dokter behandelt die ziekte. Vanuit zo’n idee is het logisch dat het niet zo duidelijk is wat je als partner zou kunnen doen om te helpen bij het herstelproces. Toch zien we dat partners die zich informeren en die samen zoeken naar wat kan helpen zelf minder te lijden hebben onder de eetstoornis en daarnaast ook een sterke supporter kunnen worden.

Wil je nog meer weten? Lees dan het artikel, vanaf p.92 in Psychologies Magazine 😉
Of neem contact op met ANBN, waar je jouw vragen of zorgen kan delen met ervaringsdeskundigen.