Dit artikel verscheen eerder in Lichtpunt 2 (oktober 2020), het driemaandelijks digitaal tijdschrift van ANBN vzw. Ook interesse? Word lid van ANBN voor 10€ en ontvang het tijdschrift in je mailbox!
Dit artikel verscheen eerder in Lichtpunt 13 (juni 2023), het driemaandelijks digitaal tijdschrift van ANBN vzw. Ook interesse? Word lid van ANBN voor 10€ en ontvang het tijdschrift in je mailbox!
Het herstelproces bij een eetstoornis kan, zoals we allemaal wel weten, complex en uitdagend zijn. Het gaat immers niet alleen om het veranderen van eetgewoonten, maar vooral om het aanpakken van de diepere psychologische en emotionele worstelingen of kenmerken.
Over het algemeen zien we dat het herstelproces bij een eetstoornis de volgende fasen kent.
Aanpakken van onderliggende problemen
Het is belangrijk om de onderliggende problemen aan te pakken die hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van de eetstoornis. Dit kunnen bijvoorbeeld problemen zijn op het gebied van zelfbeeld, perfectionisme, stress, trauma, angst of depressie. We horen vaak hoe de eetstoornis voor mensen een copingmechanisme werd, omdat ze geen andere manier vonden om te tonen of uit te drukken dat er ‘iets’ niet goed liep. Welk signaal wil jouw eetstoornis geven? Waar verzet de eetstoornis zich tegen, of waarvoor probeert de eetstoornis jou te beschermen? In psychotherapie helpen hulpverleners je om bij dit soort vragen stil te staan.
Veranderen van eetgewoonten
Hoe we het ook draaien of keren, het veranderen van eetgewoonten is een belangrijk onderdeel van het herstelproces. Maar we weten ook dat mensen zelden of nooit ‘cold turkey’ afkicken van het hongeren of het hebben van eetbuien en/of compensatiegedrag. Verandering aanbrengen in je eetpatroon doe je eerder geleidelijk en voor veel mensen betekent dat ook dat ze er begeleiding van een diëtist voor inschakelen. Het is belangrijk om een fijne relatie met voeding en het lichaam te ontwikkelen en om de balans te vinden tussen ALLES. Dit acroniem staat voor verschillende thema’s die nodig zijn om gezond te kunnen opgroeien: Afwisselend eten, Leuk bewegen, Lief zijn voor jezelf, Emoties hanteren en Slapen.
Els Verheyen –
Maandag 26 juni organiseerde ANBN de boekvoorstelling ‘Stop anorexia nervosa’, waarbij ik dr. Johan Vanderlinden mocht interviewen. Het werd een boeiend gesprek over de behandeling van eetstoornissen door de jaren heen en het toenemende inzicht dat familieleden of naasten best ook betrokken en ondersteund worden.
In oktober 2020 verscheen in Lichtpunt 2 een interview met Johan, naar aanleiding van zijn pensionering op de Mind Body Unit in Gasthuisberg (UPC Kortenberg). We delen het hier graag opnieuw. Interesse om dit driemaandelijkse tijdschrift in je mailbox te ontvangen? Word lid van ANBN voor 10€.
Van 3 tot en met 7 april 2023 organiseert Saltare vzw opnieuw groeicursussen voor mensen met een complexe band met eten. Er is een groep voor minderjarigen (15-18 jaar) en een voor volwassenen (18-plussers).
Ook al zijn deze Groeicursussen bedoeld voor mensen met een complexe band met eetstoornissen, toch staat eten er niet centraal. We werken rond onderliggende thema’s zoals zelfwaardering, controle, faalangst, perfectionisme, lichaamsbeleving, grenzen, zelfzorg,…
In gesprekstherapie werken we vooral verbaal en staan we stil bij onze gedachten, gedragingen en gevoelens op een verbale manier. Adventure therapy of Outdoor therapy is een andere therapeutische manier om in contact te komen met de thema’s die voor jou belangrijk zijn. Door het contact met de natuur en met lotgenoten ervaar je gelijkaardige processen als wat je tegenkomt in je dagelijks leven. Door de veilige context en het ervaringsgerichte leren proberen we mensen uit te nodigen om iets anders te doen dan wat ze altijd gewend zijn om te doen. Via ‘Challenge by choice’ kan je uitdagingen aangaan en zoeken naar wat jij nodig hebt om verandering te brengen. We dagen je uit om de comfortzone te verlaten en in stretch te gaan, zonder in de paniekzone te geraken.
De veranderingen die deelnemers ervaren zijn vaak op een dieperliggend niveau te merken: je voelt dat er iets in jou anders wordt, je komt bepaalde lastigheden tegen, kijkt ze in de ogen en voelt wat je nodig hebt om de confrontatie aan te gaan. Lees er hier meer over.
Heb jij interesse om deel te nemen aan dit groepstherapeutisch programma van 5 dagen, met nadien nog een terugkomdag? Neem gerust contact met ons op voor meer informatie of een gesprek.
Dit groeitraject kan de ontbrekende schakel zijn om uit de spiraal van eten en/of vasten en/of overeten en/of compenseren te stappen. Na meer dan 10 jaar ervaring met deze Groeicursussen merken we bij deelnemers verandering op vlak van zelfwaardering, zelfvertrouwen, een dieper inzicht, motivatie, de rol van bewegen, grenzen respecteren, concentratie vast te houden en emoties, die je leven elke dag kleuren.
“A MIND THAT IS STRETCHED BY A NEW EXPERIENCE CAN NEVER GO BACK TO ITS OLD DIMENSIONS”
Het groeitraject bestaat uit:
De focus van dit programma ligt op het verkennen van de ervaring tijdens avontuurlijke activiteiten en het samenleven, incl. de gezamenlijke eetmomenten. We gaan uit van een algemeen erkend principe voor de behandeling van eetproblematieken, namelijk ‘eetgedrag als een symptoom van een onderliggende problematiek’. Door op een actieve manier in te werken op de dieperliggende processen, kan er ook aan de oppervlakte ‘iets’ veranderen.
Iedere deelnemer bepaalt zijn eigen grenzen. Bij elke activiteit wordt de groep en de deelnemer voor de keuze gesteld of zij de uitdaging willen aangaan. Je kan op ieder moment STOP zeggen. Er zal ook voldoende aandacht geschonken worden aan de eetmomenten die begeleid worden door een diëtist. Het aantal deelnemers wordt beperkt tot twaalf per groep, zodat iedereen tijd en aandacht kan krijgen. Op het einde van de vijfdaagse bepaal je op basis van je ervaringen wat je in jouw dagelijkse leven wil aanpakken. Zes weken later volgt een terugkomdag.
Jongeren en volwassenen die beweging willen brengen in hun moeilijke relatie met eten en wat die band ‘voedt’. Je hoeft voor dit programma geen topatleet te zijn: een basisconditie waarbij je makkelijk 2 km kan wandelen is voldoende.
Outward Bound Cursusdomein, Rue de la Molignée 104, 5537 Anhée
3-7 april + terugkomdag 14 mei 2023
De groeicursus voor volwassenen wordt begeleid door een ervaren & multidisciplinair team: Lieve Pensaert (diëtiste), Els Verheyen (psychologe en voorzitster ANBN) & Bert Vandenbussche (Outward Bound begeleider).
De groeicursus voor jongeren wordt begeleid door: Silke Manshoven (diëtist), Mara Reynders (klinisch psychologe i.o.) & Saskia Nauwelaerts (Outward Bound begeleider en psychotherapeute en klinisch orthopedagoge).
€890 | Hierin zijn inbegrepen: Intakegesprek, begeleiding, verblijf (5 dagen, 4 nachten) op het Outward Bound cursusdomein in Anhée in gedeelde kamers van het kasteelgebouw, alle maaltijden, alle didactisch en technisch materiaal, toegang tot de actieterreinen, en een individuele ongevallenverzekering.
Verschillende ziekenfondsen betalen een deel van het inschrijvingsgeld terug (tot maximaal €300). Bij het intakegesprek wordt alle informatie meegegeven.
Voor volwassenen: neem contact op via els@saltarevzw.be – 0479 94 89 90
Voor jongeren: neem contact op via silke@saltarevzw.be – 0475 20 36 09 of mara@saltarevzw.be – 0485 32 55 14
Aan de inschrijving gaat een intakegesprek vooraf: medische, fysieke en psychische screening zijn noodzakelijk (met bijzondere aandacht voor de band met eten). Dit gebeurt in een vertrouwelijke sfeer. De inschrijving is pas definitief na invullen van het inschrijvingsformulier en de storting van het voorschot van €200. Een gespreide maandelijkse betaling kan besproken worden.
Download hier de PDF-versie van de folder (volwassenen) of folder (jongeren).
Vrijdag 25 november organiseerde de Vlaamse Vereniging van Cliëntgericht-Experiëntiële Psychotherapie en Counseling (VVCEPC) voor het eerst haar boeiende (online) evenement ‘Crossings‘.
Deze novemberdag stonden er twee thema’s op de planning: de factsheet over de wetenschappelijke onderbouwing van Persoonsgerichte psychotherapie en de link tussen Focussing en Emotion-Focussed Therapie.
In het eerste deel van de ontmoeting vertelde Ellen Gunst ons meer over de zeer recent gepubliceerde NVP-factsheet Persoonsgerichte Experiëntiële Psychotherapie. Gunst was initiatiefneemster en erg nauw betrokken bij de uitwerking van de factsheet.
We werden meegenomen in de aanleidingen en het proces van ontwikkelen tot de uiteindelijke publicatie van deze factsheet. Zo kregen we een toeleiding naar een boeiende uitwisseling over de plaats van onderzoek binnen onze psychotherapiestroming, maar ook over de pijnpunten die naar boven kwamen om ons model wetenschappelijke ‘street credibility’ te geven.
Kadering
De factsheet Persoonsgerichte Experiëntiële Psychotherapie maakt deel uit van de NVP-serie wetenschappelijke factsheets over psychotherapie en is tot stand gekomen in samenwerking met de VPeP (Nederlandse Vereniging) en VVCEPC (Vlaamse Vereniging).
In deze factsheet vind je een omschrijving van persoonsgerichte experiëntiële psychotherapie. Je leest er dus meer over wat deze vorm van psychotherapie typeert en welke evidentie ervoor bestaat.
“Persoonsgericht betekent dat de patiënt benaderd wordt als een uniek individu. Het uitgangspunt is niet zozeer een DSM-diagnose, maar hoe de patiënt zijn of haar klachten en situatie ervaart en welke betekenis de klachten hebben binnen zijn of haar unieke levenssituatie, persoonlijke levensgeschiedenis en de existentiële uitdagingen die eigen zijn aan het menszijn. Naast het zich anders leren verbinden met de ander, staat het verdiepen en exploreren van de hier-ennu lijfelijk gevoelde innerlijke beleving centraal. Beleving verwijst naar de (impliciete) emotionele betekenissen die een persoon in de loop van zijn of haar levensgeschiedenis heeft ontwikkeld en die zijn of haar emotionele interpretatie van de werkelijkheid (ver)kleuren; alsook naar adaptieve of maladaptieve emoties en gezonde (gefrustreerde) interpersoonlijke behoeftes. De zeggingskracht van het lichaam heeft een belangrijke rol: door te focussen op en stil te staan bij innerlijke gewaarwordingen exploreert de patiënt zowel de eigen binnenwereld als het contact met de ander. Door de betekenis van de klachten te doorvoelen en te begrijpen, kunnen belevingen veranderen, onderliggende gezonde behoeftes voelbaar worden en komen nieuwe (existentiële) keuzemogelijkheden ter beschikking.” (NVP, Factsheet Persoonsgerichte experiëntiële psychotherapie bij volwassenen, p. 2).
Op basis van beschikbaar wetenschappelijk onderzoek biedt de factsheet een overzicht van de huidige bewijskracht ten aanzien van de effectiviteit ervan bij specifieke (DSM-geclassificeerde) psychische stoornissen en bij andere problematiek die vaak gepaard gaat met psychische problemen, zoals relatieproblemen.
Voor collega’s uit onze therapiestroming die hieraan meewerkten, is het een hele zoektocht en grote inspanning geweest, omdat we in feite een andere manier hebben om naar psychische problemen te kijken dan het DSM-denken. De Persoonsgerichte Psychotherapie maakt in principe gebruik van procesonderzoek (in plaats van classificatiediagnostiek): we kijken naar het proces van mensen, staan stil bij innerlijke conflicten en blokkades en zoeken een weg om daar verandering in te brengen. Zo wordt elke therapie een uniek traject. Naast dit uiterst individuele van persoonsgerichte psychotherapie, zijn er in dit soort therapieprocessen toch ook de typerende (grond)houding te herkennen, met een eigen interactiestijl, een bijzondere aandacht voor de experiëntiële beleving en de existentiële betekenislaag, en met ‘markers’ om specifieke interventies te initiëren.
In deze factsheet komt procesonderzoek niet expliciet aan bod. De resultaten die hier gepresenteerd worden, zijn dus enigszins beperkt. Wanneer er immers voor een specifieke interventie of een specifieke doelgroep (DSM-classificatie) nog geen randomised controlled trials werden gedaan, kan er niet gezegd worden dat een therapievorm ‘niet werkt’. We kunnen enkel zeggen dat we momenteel geen evidentie hebben om ons over de werkzaamheid uit te spreken.
Deze factsheet geeft antwoord op de vraag welke van de persoonsgerichte experiëntiële psychotherapieën voldoen aan de eisen voor wetenschappelijk bewijs die het Zorginstituut Nederland hanteert voor de werkzaamheid van behandelingen.
Het document kan je hier terugvinden.
